وکالت
ماده 656 قانون مدنی در باب تعریف عقد وکالت بیان می دارد: وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین ، طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می نماید. عقد وکالت عقدی جایز است که هر طرف قرارداد ، هر زمان که بخواهد می تواند آن را منحل سازد. البته در برخی مواقع می توان ضمن عقد لازم وکالت را منعقد نمود تا نتوان آن را فسخ نمود. همچنین نوعی از عقد وکالت با عنوان وکالت بلاعزل وجود دارد که قابل فسخ نیست مگر در شرایط خاص.
در رابطه با ارکان وکالت نیز باید توجه نمود که وکالت تنها در مواردی قابل اعطاء می باشد که خود شخص موکل قادر به انجام باشد و وکیل نیز اهلیت انجام آن را داشته باشد. همچنین شاید با شنیدن کلمه وکالت ، وکیل دادگستری به ذهن نزدیک تر باشد اما عقد وکالت فقط مربوط به وکلای دادگستری نیست و هر شخصی که اهلیت دارد می تواند با شخصی دیگر عقد وکالت منعقد نماید و در امور مشخص وکیل او باشد.
امروزه هم بسیاری از قراردادها و علی الخصوص قرارداد خرید و فروش خودرو به صورت وکالتی و مخصوصاً وکالت بلاعزل انجام می شود. پس باید اطلاعات کافی در مورد وکالت بلاعزل وجود داشته باشد تا درگیر کشمکش های دادگاه و مشکلات آن نشد. فلذا در این مقاله درباره وکالت بلاعزل ، نحوه انعقاد و نحوه از بین بردن و انحلال وکالت بلاعزل توضیح خواهیم داد تا زمانی که عقد وکالت منعقد می کنید ، دچار مشکل نشوید.
برای اطلاعات بیشتر درباره انعقاد یا انحلال وکالت بلاعزل ، با وکلا و مشاورین سودا اندیشان ستاره در ارتباط باشید.
شرایط انعقاد وکالت بلاعزل
برای انعقاد وکالت بلاعزل باید طرفین اهلیت انعقاد قرارداد را داشته باشند. قصد انعقاد قرارداد وکالت را داشته باشند و همچنین ، با رضایت خود مبادرت به این کار کنند. وکالت بلاعزل به طور کلی به این معنی می باشد که شخص موکل حق عزل وکیل را از خود سلب می کند و در واقع به وکیل اختیار کامل می دهد تا مورد وکالت را انجام دهد. همانطور که اشاره شد ، معمولاً در قرارداد خرید خودرو ، خریدار وکالت بلاعزل از فروشنده می گیرد تا مورد وکالت که همانا تنظیم سند رسمی است را انجام دهد ، بدون اینکه نگران عزل از سوی فروشنده باشد. اینگونه وکالت ها برای این اعطاء می شود که هزینه های اضافی از میان برداشته شود و اگر شخص وکیل بخواهد خودرو را بفروشد ، بدون نیاز به حضور فروشنده اول ، خودرو را بفروشد.
البته باید توجه داشت که وکالت بلاعزل تنها منحصر به قرارداد خرید و فروش خودرو نیست و برای هر موضوعی می توان وکالت بلاعزل را منعقد نمود.
وکالت بلاعزل چگونه باطل می شود؟
ماده 678 در بیان طرق انحلال وکالت چنین بیان می کند ؛ وکالت به طریق ذیل مرتفع می شود:
- به عزل موکل
- به استعفای وکیل
- به موت یا به جنون وکیل یا موکل
همانطور که در ابتدای مقاله بیان شد ، قرارداد وکالت عقدی جایز است که هر طرف در هر زمان می تواند عقد را فسخ و منحل کند. فوت یا جنون و همچنین سفاهت یکی از طرفین نیز باعث از بین رفتن عقد وکالت می شود. البته اگر عقد وکالت در مورد مسئله ای غیرمالی باشد ، سفاهت یکی از طرفین باعث انحلال وکالت نخواهد شد. مورد دیگری که در این ماده بیان نشده ولی باعث از بین رفتن عقد وکالت خواهد شد ، انجام مورد وکالت توسط خود موکل است.
ماده 683 قانون مدنی : " هر گاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است خود انجام دهد یا به طور کلی عملی که منافی با وکالت وکیل باشد به جا آورده مثل اینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود خود بفروشد وکالت منفسخ می شود". اما باید توجه داشت که اگر موکل مورد وکالت را انجام دهد ، مرتکب جرم شده است چون عمل وی با حقوق مکتسبه وکیل در تعارض است.
وکالت بلاعزل ، باعث خواهد شد که موکل نتواند وکیل را عزل کند و تنها راه از بین بردن وکالت بلاعزل ، استعفا یا فوت و جنون شخص وکیل است. در زمان انعقاد وکالت بلاعزل معمول است که موکل حق انجام متعلق وکالت را از خود سلب کند تا یک راه دیگر از بین رفتن وکالت بلاعزل نیز مسدود گردد.
راه دیگر انحلال وکالت بلاعزل ، تعیین مدت است. اگر شرط عدم عزل محدود به مدت معینی شده باشد ، پس از اتمام مدت ، موکل حق عزل وکیل را خواهد داشت. همچنین اگر برای عقد وکالت مدت معین شده باشد به محض اتمام مدت مقرره ، عقد وکالت خود به خود منتفی می‌شود.
وکالت بلاعزل بعد از فوت
در عقود جایز ، فوت یکی از اطراف عقد از موارد انحلال عقد محسوب می شود و از آنجا که عقد وکالت هم عقد جایز محسوب می شود ، با فوت وکیل یا موکل ، از بین می رود. بسیاری از افراد به تصور اینکه وکالت بلاعزل با فوت از بین نمی رود ، گمراه می شوند و به این شکل دچار مشکلات فراوان می شوند. اما باید دانست که وکالت بلاعزل همانگونه که از عنوان آن مشخص است ، تنها قابل عزل نمی باشد ؛ نه اینکه به طرق دیگر منحل نشود. بنابراین وکالت بلاعزل نیز با فوت یکی از طرفین از بین می رود ، همچنین با جنون و سفاهت.
نکات وکالت بلاعزل
در انعقاد عقد وکالت بلاعزل باید خیلی دقت نمود و به مسائل مهمی توجه نمود تا از آثار زیانبار برخی سوء استفاده ها جلوگیری شود. قراردادهایی که برای خرید و فروش ملک یا خودرو منعقد می شود به شکل انعقاد وکالت بلاعزل صورت می پذیرد و بدون توجه به نکات کلیدی ، باعث ایجاد مشکلات عدیده ای شده است.
مهمترین توصیه گروه حقوقی سودا اندیشان ستاره این است که علاوه بر تنظیم وکالت نامه ، قولنامه ای نیز فی مابین طرفین برای خرید یا فروش یا هر عقد منظور تنظیم گردد تا در صورت فوت و یا هر واقعه دیگری که منجر به از بین رفتن عقد وکالت بلاعزل می گردد ، شخص متعهدله دچار مشکل نباشد و بتواند استناد داشته باشد.
