انحلال قرارداد و انواع آن

انحلال قرارداد در مواردی بیان می شود که قرارداد و پیمانی نافذ موجود بوده و قطع نظر از سبب آن، از بین می رود و ساقط می شود. مثلا پیمانکار و کارفرما در نقطه ای قرار می گیرند که بهتر است ادامه همکاری نداشته باشند. خریداری پس از بررسی کالای خریداری شده ، آن را متناسب نیاز خود نمی بیند و به فروشنده مسترد می دارد و بهای داده شده را از او می گیرد. شخصی که خود را مغبون می بیند با استفاده از خیار غبن خود ، قرارداد را فسخ می کند.

انحلال قرارداد را نباید با بطلان قرارداد یکی دانست زیرا عقد باطل حالتی است که اعتبار و نفوذ عقد از ابتدا بی معنا بوده و حکم دادگاه این حقیقت را نمایان می سازد. اما در انحلال قرارداد ، یک سسب باعث از بین رفته چهره صحیح عقد می شود.

همچنین تعلیق قرارداد نیز از صورت های انحلال نیست و فقط برای مدتی باعث توقف عقد می گردد. عقد از بین نمی رود و تا از بین رفتن مانع ، اجرایی نمی شود.

 نحوه تنظیم قرارداد فروش ملک

اثر انحلال قرارداد

انحلال قرارداد ، خواه به صورت ارادی باشد یا با یک اراده  صورت پذیرد ناظر به آینده می باشد و عقد را از هنگام تاثیر سبب بر هم می زند. این امر در هیچ متنی با صراحت بیان نشده است اما در مواد مختلف قانون مدنی ، اشاراتی به آن شده و قابل استنباط است. ماده 35 قانون مدنی درباره منافع و نماآت منفصله از زمان عقد تا اقاله ( یکی از چهره های انحلال قرارداد ) و ماده 459 قانون مدنی درباره منافع از زمان وقوع عقد تا فسخ ، قابلیت اشاره به آتی بودن اثر انحلال را دارند.

انواع انحلال قرارداد

انحلال قرارداد ؛ به صورت انحلال به تراضی ،. انحلال ارادی یا فسخ و انحلال قهری صورت می پذیرد.

با بهترین وکلای ایران در ارتباط باشید <<<<<<<<>>>>>>>> سودا اندیشان ستاره

اقاله ( تفاسخ )

شکل توافقی و بر مبنای رضایت طرفین انحلال قرارداد است. دو طرفی که یک عقد را به وجود آورده اند، بعد از شروع آثار عقد و شاید قبل از شروع آثار عقد، تصمیم می گیرند که عقد را منحل کنند و به وضعیت قبل از وقوع عقد بازگردند. اثر اقاله به طور معمول فراتر از انحلال عقد می رود؛ دو عوض را به جای نخستین باز می گرداند و گاه سبب ایجاد ضمان می شود. ولی باید توجه داشت که اقاله کنندگان همه این آثار را به عنوان بازگشت وضع خود به جای نخستین اراده می کنند و نمی خواهند معامله جدیدی برپا دارند. به همین جهت در اقاله ها به طور معمول چیزی بر دو عوض نمی افزایند و حتی به میزان و شرایط آن اشاره نمی کنند. برعکس، بر تصریح این نکته اصرار دارند که فلان عقد را به تراضی فسخ می کنند.

 *** اقاله را نمی توان اقاله یا فسخ کرد ***

انحلال ارادی یا فسخ قرارداد

عقد جایز را هر یک از دو طرف به دلخواه می تواند فسخ کند. ( ماده 186 قانون مدنی ) فسخ با یک اراده تحقق می یابد و ناظر به آینده است ولی چهره ای استثنائی ندارد. چهره عقد جایز این گونه است که دو طرف را پای بند عقد نمی کند و برای بر هم زدن آن نیز نیاز به اختیار ویژه قراردادی یا قانونی نیست.

برعکس، در عقد لازم، بر هم زدن عقد امری است نامتعارف و خلاف اصل. پیمان شکنی گناه و تقصیر است و نیاز به مجوز قراردادی یا قانونی دارد. شخص می تواند آنچه را که بنا داشته فرو ریزد و پیوندها را بگسلد.

در عقد لازم کلمه فسخ معمولاً با «خیار» همراه است و آن را خیار فسخ می نامند یعنی اختیاری که شخص در فسخ معامله دارد.

 *** فسخ را نمی توان اقاله یا فسخ کرد ***

انحلال قهری قرارداد ( انفساخ )

قهری بودن انحلال در تمامی مواردی که واژه انفساخ به کار برده می شود به این معنی است که عقد، بدون اینکه نیاز به عمل حقوقی اضافی باشد، خود به خود از بین می رود و حق انتخاب برای یکی از دو طرف یا دادگاه باقی نمی ماند. پس قهری بودن انحلال منافاتی با ارادی بودن سبب آن ندارد. برای مثال، جایی که نسبت به انحلال عقد در آینده دو طرف توافق می کنند و ضمن شرط درباره مبانی آن تصمیم می گیرند، در صورت جمع شدن شرایط انحلال، انفساخ قهری است و سبب آن ارادی.

بدین روی ، وجه مشترک تمام موارد انفساخ قرارداد در اقسام گوناگون آن، قهری بودن انحلال است و همین وصف آن را از اقاله و فسخ، که به تراضی یا با یک اراده واقع می شود، ممتاز می سازد.

بدانید و آگاه باشید : انتقال مال غیر

عمومی ترین چهره انفساخ، وجود شرط فاسخ در قرارداد است. شرط فاسخ تراضی است که دو طرف درباره انفساخ احتمالی عقد در آینده می کنند و بدین وسیله تعدهای ناشی از عقد را محدود به زمان معین و یا عدم وقع شرایط خاص می سازند. بنابراین، شرط فاسخ را با خیار شرط نباید اشتباه کرد.

خیار شرط به یکی از طرفین یا شخص ثالث حق می دهند که اگر مایل باشند عقد را در مهلتی معین فسخ کنند، در حالیکه نتیجه تحقق شرط فاسخ انحلال قهری و خود به خود عقد است و نیازی به تصمیم دیگر ندارد.

شرط فاسخ معمولاً معلق است به وقوع رویدادی در آینده. به طور مثال در قرارداد اجاره، طرفین شرط می کنند در صورت تاخیر سه روزه در پرداخت اجاره بهای ماهیانه، قرارداد پایان بپذیرد.