قتل؟؟

قتل به طور کلی به معنای جنایت وارده بر نفس یا جان انسان است که با توجه به قصد و تقصیر مرتکب و همینطور باتوجه به عوامل دیگر که در ادامه بیان خواهد شد می تواند عامدانه و از روی آگاهی واقع گردد و یا از روی تقصیر و یا خطا مرتکب باشد. در جرم قتل، حیات شخص سلب شده و قاتل، با هر انگیزه ای که داشته است مقتول را از حق حیات و زنده بودن محروم کرده است. جرم قتل در تقسیم بنده کلی جرائم، در زمره جرائم علیه اشخاص قرار دارد و فقط نسبت به انسان واقع می شود.

قتل عمد

برطبق ماده 290 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392جنایت در موارد زیر عمدی محسوب می شود:
الف- هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیرمعین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود.
ب- هرگاه مرتکب، عمداً کاری انجام دهد که نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، می گردد، هرچند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود.
پ- هرگاه مرتکب قصد ارتکاب جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته و کاری را هم که انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، نمی شود لکن درخصوص مجنیٌ علیه، به علت بیماری، ضعف، پیری یا هر وضعیت دیگر و یا به علت وضعیت خاص مکانی یا زمانی نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود مشروط بر آنکه مرتکب به وضعیت نامتعارف مجنیٌ علیه یا وضعیت خاص مکانی یا زمانی آگاه و متوجه باشد.
ت- هرگاه مرتکب قصد ایراد جنایت واقع شده یا نظیر آن را داشته باشد، بدون آنکه فرد یا جمع معینی مقصود وی باشد، و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن، واقع شود، مانند اینکه در اماکن عمومی بمب گذاری کند.
تبصره ۱- در بند(ب) عدم آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات گردد و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی است مگر جنایت واقع شده فقط به علت حساسیت زیاد موضع آسیب، واقع شده باشد و حساسیت زیاد موضع آسیب نیز غالباً شناخته شده نباشد که در این صورت آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات شود و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.
تبصره ۲- در بند(پ) باید آگاهی و توجه مرتکب به اینکه کار نوعاً نسبت به مجنیٌ علیه ، موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن می شود ثابت گردد و درصورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.

همانطور که می بینید، برای اینکه جنایتی ، عمد محسوب گردد لازم است که شرایطی را داشته باشد من جمله:

حالت اول: زمانی است که شخص قاتل قصد کشتن مقتول را دارد، چه عمل او برای قتل عرفا کشنده باشد, چه عرفا کشنده نباشد. برای مثال اگر شخص الف قصد به قتل رساندن شخص ب را داشته باشد، همین قصد برای مجرم شناختن و مجازات او کافی است حتی اگر عمل او عرفا کشنده نباشد مثل اینکه به بازو یا پهلو مقتول ضربه بزند. پس اگر شخص الف با قصد قتل، عملی انجام دهد که عرفا کشنده نیست اما باعث مرگ شخص ب شود. الف قاتل بوده و به مجازات, قتل عمد محکوم می شود.

حالت دوم: زمانی است که شخص قاتل قصد کشتن مقتول را ندارد اما عملی که نسبت به مقتول انجام می دهد,عرفا کشنده است. و شخص نسبت به عملی که انجام می دهد آگاهی دارد.

حالت سوم: حالتی است که شخص قاتل نه قصد قتل دارد و نه عملی که انجام می دهد عرفا کشنده محسوب, می شود. ولی انجام آن عمل نسبت به شخص خاص، باعث فوت او می شود. مثل زمانی که شخص , پیر یا شخصی که دارای بیماری قلبی است را بترساند.
نکته ای که در مورد این حالت اهمیت دارد این است که شخص قاتل باید نسبت به وضعیت مقتول اطلاع کامل, داشته باشد یعنی با آگاهی نسبت به اینکه آن شخص پیر یا بیمار است اقدام به ترساندن وی کند. در غیر این صورت اگر نسبت به وضعیت او آگاه نیست، قتل عمد محسوب نمی شود.

قتل شبه عمد

به موجب ماده 291 قانون مجازات اسلامی قتل شبه عمدی در سه حالت رخ می دهد که شامل موارد زیر است:

الف- هرگاه شخصی قصد قتل نداشته اما قصد عملی را داشته است که نوعا موجب قتل نمی شود اما اتفاقا آن عمل موجب قتل گردد این عمل قتل شبه عمد خواهد بود.

ب- هرگاه شخصی قصد کشتن حیوان یا قصد تیراندازی به یک شیء و یا قصد کشتن فردی که به موجب ماده 302 قانون مجازات اسلامی خونش هدر رفته است را داشته باشد اما اشتباها به انسان عادی بزند مرتکب جرم قتل شبه عمد شده است.

پ- هرگاه کشتن شخص ناشی از بی احتیاطی یا تقصیر شخص باشد مانند تصادفات رانندگی که مثال بارز این قسمت است قتل شبه عمد خواهد بود.

قتل خطای محض

به موجب ماده 292 قانون مجازات اسلامی قتل خطای محض زمانی محقق می شود که یکی از موارد زیر اتفاق بیفتد:

الف- اگر شخصی در حالت خواب یا بیهوشی و مانند آن مرتکب قتل دیگری گردد عمل او قتل خطای محض خواهد بود.

ب- اگر قتل توسط کودک یا دیوانه واقع گردد عمل شخص قتل در اثر خطای محض است.

پ- هرگاه شخص نه قصد قتل دارد و نه قصد عمل واقع شده بر فرد را دارد. در چنین شرایطی نیز قتل خطای محض خواهد بود.

تنها ضمانت اجرایی که در قانون برای قتل خطای محض تعیین شده، پرداخت دیه است.