پایان عقد نکاح
طلاق به معنی پایان شرعی و قانونی ازدواج و جدا شدن همسران از یکدیگر است و در پی آن حقوق و تکالیف متقابلی که بین زوجین در هنگام ازدواج وجود داشته از میان میرود. طلاق معمولاً وقتی اتفاق میافتد که استحکام رابطه زناشویی از بین میرود و میان زوجین ناسازگاری و تنش وجود دارد. طلاق اجتماعی، تغییرات در دوستیها و سایر روابط اجتماعی است که مرد یا زن طلاق گرفته با آنها سر و کار دارد. طلاق روانی، موقعیتی است که از طریق آن فرد پیوندهای وابستگی عاطفی به همسرش را قطع کند و به تنها زیستن تن دردهد. واژه طلاق از ریشه عربی و به معنی «گشودن گره» و «رها کردن» است و در فقه اسلامی «زائل کردن قید ازدواج با لفظ مخصوص» تعریف میشود. در این نوشتار شرایط طلاق توافقی و اقدامات لازم برای طلاق توافقی را بیان می کنیم.
شیوهٔ انجام طلاق در قوانین کشورهای مختلف بسیار متفاوت است اما در اغلب کشورها نیاز به تأیید یک دادگاه یا مرجع رسمی حقوقی وجود دارد. مذاهب مختلف نیز رویکردهای متفاوتی به طلاق دارند. طلاق در اسلام به اختیار شوهر انجام میشود اما زن نیز در شرایط خاصی ممکن است حق طلاق را به دست بیاورد. و در آخر نیز ، زن و شوهر می توانند با ایجاد شرایط طلاق توافقی ، زمینه طلاق را به وجود آورند.
وکلای سودا اندیشان ستاره برای مشاوره درباره شرایط طلاق توافقی ، در کنار شما خواهند بود.
طلاق در اسلام
طلاق در اسلام منفورترین حلال نامیده شدهاست و از این واقعه عرش الهی میلرزد. قرآن به مردان مسلمان سفارش میکند که از طلاق همسرانشان خودداری ورزند؛ و سازش را بهتر دانسته است. در شرایط ناسازگاری زن و شوهر، قرآن پیشنهاد کرده است که داوری از خانواده شوهر و داوری از خانواده زن با هم بحث کنند. کسانی که به ترک هم خوابگی با زنان خود سوگند یاد میکنند، می بایست چهارماه، قبل از نافذ شدن طلاق ، انتظار بکشند و اگر باز هم اصرار داشتند، حکم اجرا میشود. اگر طلاق پیش از نزدیکی صورت پذیرد و شوهر برای زن مهری تعیین کرده باشد، می بایست نصف آنچه معین کرده، به زن بپردازد. اسلام تفکیکی بین طلاق به درخواست مرد و طلاق به درخواست زن و طلاق توافقی نداشته است. شرایط کلی طلاق بیان شده و شرایط طلاق توافقی به تنهایی بیان نشده است.
قرآن در چهار آیه نخست سوره مجادله، ظِهار را که نوعی طلاق و جدایی در رابطهٔ زناشویی است و البته این فعل از میراث و فرهنگ اعراب جاهلی قبل از اسلام است و با عبارتی چون: أنتِ عليَّ كظهرِ أمي صورت می گیرد حرام و شدیداً تقبیح نموده و بر شوهر که مرتکب ظِهار شده واجب می کند که پیش از رجوع و آمیزش، کفارهٔ ظِهار را که آزاد نمودن برده ای است بپردازد، و اگر به هر دلیل این کار برایش میَسّر نبود، بجای آن دوماه پی در پی روزه بگیرد، و چنانچه این نیز در توانش نبود، شصت مسکین اطعام نماید.
بدانید و آگاه باشید: ساده ترین روش طلاق بدون حضور مرد
در ازدواج دائم، مرد میتواند همسرش را طلاق دهد؛ مشروط به اینکه زن در مدت عادت ماهانه یا باردار نباشد. برای تقاضای طلاق از سوی زن، عموماً شرایطی در پیمان ازدواج معین میشود. مثلاً اگر زن در پیمان ازدواج شرط کرده باشد که هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا با او بدرفتاری کند، تقاضای طلاق خواهد کرد. در صورت ناتوانی شوهر از دادن نفقه، زن میتواند تقاضای طلاق نماید. همچنین، ابتلای شوهر به بیماری روانی یا جسمانی که باعث اختلال در زندگی زناشویی شود؛ میتواند دلیلی برای تقاضای طلاق از سوی زن باشد. البته بهترین راهکار در طلاق توافقی ، داشتن وکالت در طلاق از سوی مرد است. اگر زن وکالت در طلاق از سوی مرد داشته باشد ، می تواند درخواست طلاق توافقی کند ؛ زیرا داشتن وکالت به نوعی نشان از داشتن توافق دارد.
عموماً میزان طلاق توافقی در جامعههای اسلامی، کم تر از میزان طلاق توافقی در جوامع غیراسلامیاست. بسیاری از شوهران که زنان را مورد سوء استفاده و سوء رفتار قرار میدهند، از طلاق دادنشان خودداری میکنند. در بسیاری از کشورهای اسلامی، دادگاههای خانواده برای اجرای عدالت تأسیس شدهاند. به گفته کاظم صدیقی فقیه شیعه در خطبههای نماز جمعه تهران؛ ولی فقیه حق طلاق همسر رئیس جمهور را دارد، وی گفته است که این نظریه را اولین بار از یکی از وزرای دولت جمهوری اسلامی ایران شنیده و به آن معتقد است.
طلاق درقانون ایران
در قوانین ایران و فقه اسلامی طلاق یک ایقاع (عمل حقوقی یکجانبه) است که از سوی مرد یا نماینده او واقع میشود. یعنی پایان رابطه ازدواج ناشی از اراده مرد است نه اراده مشترک طرفین. حتی در طلاق خلع و مبارات که با توافق زوجین انجام میشود این توافق انگیزهٔ طلاق است و صیغهٔ طلاق را شوهر اجرا میکند. و در طلاقی که به درخواست زن واقع میشود نیز همین وضعیت برقرار است و این دادگاه است که شوهر را وادار به طلاق میکند و اگر خودداری کرد حاکم شرع با ولایتی که دارد به جای شوهر صیغهٔ طلاق را اجرا میکند.
شرایط طلاق توافقی در اسلام و در قانون ایران به یکدیگر نزدیک هستند ؛ چرا که عمده مباحث طلاق مطرح شده در قانون از فقه امامیه نشأت گرفته است.
با توجه به طلاق در قانون ایران ، مرد با مراجعه به دادگاه ، حق تقاضای طلاق دارد. زن نیز در شرایط خاصی میتواند با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کند. بعضی از این شرایط عبارتاند از:
- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در یک سال بدون عذر موجه
- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر یا ابتلای آن به یکی از مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بودهاست.
- محکومیت قطعی زوج به بیش از پنجسال حبس
- ضرب و شتم یا سوء رفتار زوج که برای زوجه غیرقابل تحمل است.
- ابتلای زوج به بیماریهای صعبالعلاج روانی و جسمانی
- مرد حق طلاق را هنگام عقد به زن داده باشد.
برای رسمیت طلاق خواندن صیغه طلاق در حضور دو مرد شاهد لازم است.
در قوانین ایران به پیروی از فقه امامیه سه شیوه برای وقوع طلاق ذکر شدهست. روش اول خواست مرد است؛ در مادهٔ ۱۱۳۳ قانون مدنی ایران آمدهاست که: «مرد هر وقت که بخواهد میتواند زن خود را طلاق دهد». دوم تقاضای طلاق توسط زن از دادگاه و سوم طلاق توافقی زن و شوهر که به طلاق خلع و مبارات معروف است و نوع خاصی از طلاق با شرایط خاص خود محسوب میشود.
شرایط طلاق توافقی
شرایط طلاق توافقی خیلی مسئله پیچیده ای نیست و همانطور که از نامش پیداست ، بر مبنای توافق زن و شوهر می باشد. در طلاق توافقی آنچه که مورد توافق باید قرار گیرد به شرخ زیر است:
1. اولین شرط از شرایط طلاق توافقی ، حل موضوعات مالی می باشد. مهریه به عنوان مهمترین و احتمالاً سنگین ترین مسئله مالی باید مورد توافق زن و شوهر قرار بگیرد. اگر توافق بر بخشش کل مهریه یا بخشی از مهریه است ، باید اقرارنامه غیرمالی بذل مهریه در دفتر اسناد رسمی تهیه شود.
توافق بر سر نفقه پرداخت نشده از سوی مرد یکی دیگر از شرایط طلاق توافقی محسوب می شود. معمولاً مردان برای سهولت در طلاق توافقی ، نفقه را که معمولاً مبلغ کمتری نسبت به مهریه است ؛ پرداخت می کنند.
به جز مهریه و نفقه ، مسائل مالی دیگری نیز وجود دارند که توافق بر سر آنها حتماً از شرایط طلاق توافقی می باشند ، اما از اهمیت کمتری برخوردارند ، مانند اجرت المثل و نحله.
2. دومین شرط از شرایط طلاق توافقی ، بحث حضانت فرزند یا فرزندان می باشد. این مسئله خصوصاً برای زن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هیچ کس نمی تواند منکر وجود رابطه احساسی ویژه مادر و فرزند باشد. به همین دلیل توافق بر سر حضانت موضوع معمولاً پر تنشی می باشد. زیرا گذشته از عشق مادر و فرزندی ، پدر نیز به فرزند خود وابسته است و نمی خواهد فرزند خود را به راحتی از دست بدهد.
3. سومین شرط طلاق توافقی ، مسائل مربوط به جهیزیه و وسایل زندگی است. شاید وسایلی که در جهیزیه زن بوده است ، بعد از چند سال زندگی مشترک از بین رفته و یا تعویض شده باشد. همچنین ، مرد نیز نسبت به برخی اموال ادعای مالکیت دارد. پس باید نسبت به همه موارد تعیین تکلیف گردد
طلاق توافقی در 20 روز ؟؟؟
امروزه بعضی از وکلا و مشاورین طلاق ، حرف از طلاق توافقی در 20 روز می زنند ؛ مسئله ای بسیار عجیب. پروسه دادگاه ها هرگز قابل پیش بینی نیستند و نمی توان گفت که دریافت حکم طلاق توافقی در 20 روز ممکن است یا نه. البته مسئله ای که محرز می باشد این است که ، پروسه طلاق توافقی نسبت به انواع دیگر طلاق معمولاً کمتر است اما در 20 روز کمی بعید است. حجم پرونده ها آنقدر زیاد است که شاید فقط تعیین نوبت دادگاه برای طلاق حدود دو هفته به طول بیانجامد. به این مدت زمان ، سه جلسه مشاوره را هم بیافزایید که حدود دو هفته زمان می برد. با کمی حساب و کتاب می بینیم که عملاًٌ صدور حکم طلاق توافقی در 20 روز امکان پذیر نیست و این گفته صرفاً جنبه تبلیغات و جلب توجه دارد.
پرسش های شما ؛ پاسخ های ما
شرایط طلاق توافقی در اسلام و در قانون ایران با هم تفاوت دارند؟
در مسائل خیلی ریز و جزئی ، اختلافاتی دارند اما ماهیت آنها یکی می باشد.
شرایط طلاق در قانون ایران ، به وسیله زوج راحت تر است یا طلاق به وسیله زوجه؟
اصولاً طلاق در اسلام و طلاق در قانون ایران ، حق مرد شناخته شده است ؛ اما زن نیز می تواند طلاق بگیرد. البته اگر شرایط طلاق توافقی فراهم باشد ، از دو نوع دیگر راحت تر است.
پروسه طلاق توافقی چند روز طول می کشد؟
زمان قطعی نمی توان تعیین کرد و به عوامل متعددی از جمله تکمیل بودن مدارک و نوبت دهی قضایی ربط دارد. همچنین باید شرایط طلاق توافقی که همان توافق بر سر مسائل مورد نزاع می باشد ، انجام شود.
آیا بعد از طلاق توافقی ، می توان راجع به مهریه و نفقه و حضانت ، تعیین تکلیف کرد؟
هر مسئله ای که در توافقات طرفین نیامده باشد ، بعد از طلاق نیز قابل بحث است.