چک

 چک از زمره اسناد تجاری است و اهمیت چک به عنوان یک وسیله پرداخت در معاملات و قراردادها بر کسی پنهان نیست. به دلیل همین حساسیت، قانونگذار کشور ما و خیلی از کشورهای دیگر، برای برخورد خاص با صادرکنندگان چک، قوانین خاصی وضع کرده اند. در قانون تجارت ایران، چک تعریف شده است و قانون اصلاح قانون صدور چک نیز در سالهای اخیر به تصویب رسید و اثراتی را بر چک بار داشتند.

ماده 310 قانون تجارت در مورد چک چنین بیان می دارد: چک نوشته ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلا یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می نماید.

انواع چک

1. چک عادی، چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر می کنند و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادرکننده آن ندارد.

2. چک تایید شده، چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می شود.

3. چک تضمین شده، چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود.

4. چک مسافرتی، چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هریک از شعب آن بانک توسط نمایندگان و کارگزارن آن پرداخت می گردد.

                  بیشتر بدانید : چک

در حکم سند رسمی بودن چک

ماده 2 قانون صدور چک بیان داشته است: چک های صادر عهده بانک هایی که طبق  قوانین  ایران در داخل کشور  دایر شده  یا  می شوند همچنین شعب آنها در  خارج  از کشور در حکم اسناد لازم الاجرا است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل یا به هر دلیل دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد میتواند طبق قوانین و آیین نامه های مربوط به اجرای اسناد رسمی وجه چک یا باقیمانده آن را از صادرکننده وصول نماید.

با توجه به این ماده چک جزو اسناد لازم الاجرا می باشد اما سند رسمی آنگونه که قانون مدنی بیان داشته، نیست. البته این لازم الاجرا بودن فقط نسبت به صادر کننده چک است و نمیتوان نسبت به ظهرنویسان چک، از طریق اجرای اسناد رسمی اقدام نمود.

*** برای اطلاع از آخرین قوانین چک ، با وکلا و کارشناسان سودا اندیشان ستاره در ارتباط باشید. ***

کمبود موجودی حساب

در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجودی در حساب را به دارنده چک بپردازد و دارنده با قید مبلغ دریافت شده پشت چک، آن را به بانک تسلیم نماید. بانک مکلف است بنابه درخواست دارنده چک فوراَ کسری مبلغ چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی وارد نماید و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه عدم پرداخت، آن را به متقاضی تحویل دهد. به گواهینامه فاقد کد رهگیری در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی شود. چک مزبور نسبت به مبلغی که پرداخت نگردیده، بی محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک می شود. در این مورد نیز بانک مکلف است اعلامیه ای را برای صاحب حساب ارسال نماید.

اولین اقدام قانونی برای چک بی محل

بعد از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را به صورت برخط به تمام بانکها و مؤسسات اعتباری اطلاع می دهد. پس از گذشت بیست و چهار ساعت کلیه بانکها و مؤسسات اعتباری حسب مورد مکلفند تا هنگام رفع سوء اثر از  چک، اقدامات زیر را نسبت به صاحب حساب اعمال نمایند :

الف- عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛

ب- مسدود کردن وجوه کلیه حساب ها و کارت های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی؛

ج- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامههای ارزی یا ریالی؛

د- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی