سرمایه ی هر شرکت سهامی ،به قطعاتی تقسیم شده که هریک از آنها را سهم گویند.برابر این سهم عبارت است از قطعاتی که مجموع آن سرمایه را تشکیل می دهد.
ماده ی 24 اصلاحی قانون تجارت بیان می دارد : سهم قسمتی است ازسرمایه ی شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد.
در شرکت های دیگر سهم هر شریک را سهم الشرکه می گویند ولی در شرکت سهامی به ذکر "سهم" اکتفا می شود.
دارنده سهم نمی تواند به نسبت سهم از مایملک شرکت مالک باشد بلکه به نسبت سهم خود از شرکت دارای حق می باشد و به موجب آن از منافع شرکت استفاده کرده و در مجمع عمومی رای می دهد و در صورت انحلال از دارایی شرکت سهم خواهد برد.
قانون در شرکت سهامی عام حداکثر قیمت اسمی سهام را ده هزار ریال معین کرده است ولی در شرکت سهامی خاص حداقل و حداکثری برای مبلغ اسمی سهام تعیین نکرده است.
بیشتر بدانید: انواع شرکت ها در ایران
انواع سهام
- سهام با نام
- سهام بی نام
- سهام ممتاز
در سهام با نام ، دارنده سهم معلوم و مشخص است و در دفتر شرکت در شماره ردیف سهام ، نام دارنده ذکر شده و هر یک از سهام از روی شماره ردیف معلوم است که متعلق به چه کسی است. انتخاب این نوع از سهام بدین جهت است که شرکت تمایل دارد شرکاء خود را بشناسد و سیاست تجاری نیز ایجاب میکند که شرکت بداند سهامش در دست چه اشخاصی است. البته ممکن است در شرکت هم سهام با نام موجود باشد و هم سهام بی نام ؛ تمام سهام با نام باشد یا تمام سهام بی نام. اینها ارتباط مستقیم با سیاستهای اقتصادی شرکت دارد و التزام قانونی نیست.
سهم بی نام نیز ورقه ای است که اسم دارنده آن در ورقه و یا در دفاتر شرکت ثبت نشده است و مالکیت آن صرفا با تصرف برگه سهم محرز می شود. سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل بوده و دارنده آن مالک شناخته می شود مگر آنکه خلاف آن قانونا ثابت گردد. نقل و انتقالات این نوع سهام با قبض و اقباض به عمل می آید.
*** سهامی که در بورسها معامله می شود اغلب بی نام است و اشخاصی که مایل هستند با خرید و فروش سهام تجارت نموده و استفاده ببرند سهام بی نام می خرند. ***
سهام ممتاز سهامی است که نسبت به سایر سهام رجحانی در نفع یا سرمایه و یا سایر موارد داشته باشد ولی در هر حال قیمت اسمی آنها از سلیر سهام تجاوز نخواهد نمود.
سهام ممتاز موقعی قابل انتشار است که اساسنامه شرکت اجازه انتشار آن را داده باشد و یا مجمع عمومی فوق العاده آن را تصویب نماید.در تبصره 2 ماده 24 اصلاحی مقرر گردیده « در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات قانون مزایی قائل شوند این گونه سهام ، سهام ممتاز نامیده می شود.»
البته باید توجه داشت که کلیه سهام شرکت را نمیتوان ممتاز دانست زیرا در این صورت هیچکدام از سهام به دیگری رجحان نداشته و عادی محسوب میشوند. همچنین سهام ممتاز ممکن است دارای چند نوع باشد. مثلا یکسری سهام ممتاز با 5 درصد سود بیشتر از سایر سهام و یکسری 10 درصد بیشتر و با حق تقدم در زمان انحلال.
قطعات سهام
شرکتهائی که قیمت سهام آنها زیاد است برای این که هر کسی بتواند از سهام آنها خریداری نماید ، سهام خود را به قطعات تقسیم می نماید . این عمل را قانون تجویز کرده ولی هم چنان که در شرکت های سهامی ارزش سهام مساوی است ارزش قطعات سهام هم باید مساوی باشد. مثلا هر سهم شرکت باید به بیست قطعه تقسیم شود و نمی توان یک سهم را به بیست و سهم دیگر را به ده قطعه تقسیم نمود.
برای اطلاعات بیشتر راجع به سهام ، با سودا اندیشان ستاره در ارتباط باشید.
صدور سهام
قبل از تشکیل شرکت نمی توان ورقه سهم صادر نمود . پس از ثبت و تشکیل شرکت نیز«مادام که تمامی مبلغ اسمی هر سهم پرداخته نشده صدور ورقه سهم بی نام یا گواهی نامه موقت بی نام ممنوع است » ولی در سهام با نام هر گاه سی و پنج درصد مبلغ اسمی پرداخت شده باشد صدور سهم یا گواهینامه موقت مانعی ندارد.
تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده شرکت باید به صاحبان سهامی گواهی موقت بدهد. در مورد سهام با نام همانطور که ذکر شد صدور آن مانعی ندارد ولی در مورد سهام بی نام قبل از پرداخت تمام قیمت اسمی سهام « گواهینامه با نام داده خواهد شد که نقل و انتقال آن تابع مقررات نقل و انتقال با نام است.»