ازدواج موقت ( صیغه )

ازدواج موقت یا منقطع که در عرف بیشتر با عنوان « صیغه » شناخته می شود ویژگی های منحصر به فردی نسبت به ازدواج دائم دارد که شناخت این ویژگی ها دارای اهمیت زیادی می باشد. زیرا هر دو نوع نکاح دائم و موقت ، اثرات مختلفی دارد که ممکن است نا آگاهی نسبت به آنها مشکلاتی را به وجود آورد.

در وهله اول صیغه این دو عقد با هم متفاوت است. واژه ای که برای صیغه عقد ازدواج موقت به خصوص دلالت بر این نوع ازدواج می کند ، صیغه « مَتَّعتُ » می باشد.

در این نوع از ازدواج هم مانند نکاح دائم ، معاطات راه ندارد و باید صیغه به زبان جاری شود و با رضایت باطنی امکان انعقاد عقد ازدواج موقت وجود ندارد.

مهر در ازدواج موقت

بر خلاف ازدواج دائم ، مهر در ازدواج موقت از ارکان اساسی عقد منقطع می باشد و اگر مهر به هر دلیل باطل باشد ، یا تعیین نگردد ، موجب بطلان عقد می گردد. ماده 1095 قانون مدنی نیز مؤید همین امر است :« در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است ».

دلیل سرایت بطلان مهر به عقد در ازدواج موقت ، این است که در این نوع عقد ، جنبه معاوضی بیشتر مد نظر شرع و قانون است. البته این مهر هم با مهر ذکر گردیده در ازدواج دائم تفاوت دارد. اگر مرد قبل از نزدیکی مدت را ببخشد ، نصف مهر را باید بپردازد ولی استقرار کل مهر بر عهده زوج ، مشروط به تمکین زوجه در طول مدت می باشد. لذا اگر زوجه مثلا نسبت به نصف مدنت ناشزه باشد ، زوج می تواند نصف مهر را به او ندهد ؛ در حالیکه در ازدواج دائم حتی با وجود نشوز زن ، مهر قابل تجزیه به دلیل نشوز نیست.

مدت در ضمن عقد ازدواج موقت

ذکر مدت ، در عقد ازدواج موقت از شرایط اساسی می باشد. پس ، اگر در عقد ازدواج موقت مدت مجهول باشد ، عقد باطل است. ماده 1076 نیز بیان داشته :« مدت در نکاح منقطع باید کاملاً معین شود ». مدت هرچه قدر که باشد ، طولانی یا کوتاه ؛ آنچه که امیت دارد معلوم بودن آن است ، به شکلی که مبهم نباشد. پس نمی توان شرط نمود که مثلا ، عقد موقت تا زمانی باشد که تحصیلات دانشگاهی مرد تمام شود یا تا زمان از بین رفتن کرونا.

*** مجهول بودن مدت در ازدواج موقت ، باعث بطلان عقد می شود ***

همچنین ، مدت را نمی توان منفصل از عقد ، قرار داد و مثلاً مرد بگوید شما را از اول ماه آینده به مدت یک ماه صیغه موقت نمودم.

اصل بر دائمی بودن عقد است یا موقت بودن ازدواج؟؟؟

ملاک تشخیص دائم یا موقت بودن ازدواج ، نظر دادگاه است و حقیقت این است که رویه واحدی در قانون پیش بینی نگردیده است.

عده ای از فقها معتقدند که اصل بر دائم بودن ازدواج است و نا زمانی که محرز نگردد ، عقد ازدواج به صورت موقت منعقد شده ، حکم به ازدواج دائم است. در مقابل این دیدگاه ، عده ای نیز با استناد به قواعد پیچیده اصولی ، اصل در ازدواج را موقت بودن آن دانسته اند.

به نظر نگارنده ، تمسک به اصل در جایی صحیح است که اماره ای بر خلاف موجود نباشد. بنابراین ، چنانچه غالب ازدواج های یک محل به صورت ازدواج دائم منعقد گردد ، اماره ازدواج دائم حاکم خواهد بود. به طور مثال ، در کشور لبنان ازدواج موقت بیشتر از ازدواج دائم رخ می دهد ، اماره ازدواج موقت است. در کشور عزیز ما ایران ، ازدواج ها بیشتر دائم هستند و لذا برای کشور ما اصل بر دائم بودن ازدواج است.

انقضاء و بذل مدت در ازدواج موقت

مهلت دار بودن در عقد ازدواج موقت به معنای پایان یافتن عقد در سر رسید مهلت می باشد و بدون نیاز به هیچ عمل حقوقی ، عقد ازدواج موقت منحل می گردد. البته چون منتفع در ازدواج موقت ، زوج می باشد ؛ قانونگذار به وی این اجازه را داده است تا اگر خواست قبل از پایان مهلت ، مدت را ببخشد و به ازدواج موقت پایان دهد. این عمل حقوقی معادل طلاق در ازدواج دائم است.

البته فرآیند بذل مدت در ازدواج موقت با طلاق در ازدواج دائم بسیار متفاوت است. طلاق را باید از دادگاه خواست و به سرعت محقق نمی گردد و بعضی اوقات بسیار پیچیده می شود. اما در بذل مدت فقط با اراده ساده و صریح مرد ازدواج موقت پایان می پذیرد و نیاز به مراجعه به مقام قضائی وجود ندارد.

وکلا و مشاوران سودا اندیشان ستاره در کنار شما هستند.

نفقه و ارث در ازدواج موقت

بر خلاف ازدواج دائم ، در ازدواج موقت الزام به پرداخت نفقه بر دوش مرد نیست و زوجه منقطعه علاوه بر مهر ، مستحق چیزی نیست. البته در اکثر مواقع به صورت شرط ضمن عقد ، مرد متعهد به پرداخت مهریه می گردد و این شرط مقبول هم هست ، چون مخالف مقتضای عقد نیست.

البته باید توجه داشت که اگر زوجه در ازدواج موقت ، آبستن شود ، زوج الزام به انفاق دارد و این الزام به اعتبار طفل می باشد ، یعنی چون نفقه طفل واجب است ؛ بنابراین نفقه خوراکی مادر نیز بر پدر واجب است.

درباره ارث نیز میان عقد ازدواج موقت و ازدواج دائم تفاوت عمیق تری وجود دارد. زوج و زوجه در عقد موقت از یکدیگر ارث نمی برند و حتی نمی توان ارث بردن را به صورت شرط ضمن عقد آورد. اما در عقد دائم ، زوج و زوجه از یکدیگر ارث می برند و نمی توان شرط عدم توارث را آورد.

***فرزند ناشی از ازدواج موقت ، از والدین خویش ارث می برد***

سؤال : یک مرد ، همزمان چند زوجه موقت می تواند داشته باشد؟؟؟ هر چند درباره تعدد زوجین در ازدواج موقت محدودیتی دیده نمی شود اما بنا به مصالح اجتماعی و به استناد روایات ، محدودیت های تعدد زوجه در ازدواج موقت ، مثل ازدواج دائم دانسته شده است.

ازدواج موقت دختر باکره

درباره ازدواج موقت دختر باکره بین علماء اختلاف نظر وجود دارد.

مشهورترین نظر این است که ازدواج موقت دختر باکره به شرط عدم دخول و عدم ازاله بکارت صحیح است. در این خصوص روایتی نیز وجود دارد که امام صادق در جواب شخصی که درباره ازدواج موقت باکره پرسیده بود ، فرمودند این امر اشکالی ندارد مشروط بر اینکه منجر به ازاله بکارت نگردد.

ثبت واقعه ازدواج موقت

یکی دیگر از تفاوت های بارز میان ازدواج موقت و دائم در الزام ثبت آنها می باشد ؛ به طوریکه ثبت ازدواج دائم الزامی و اجباری است اما ثبت ازدواج موقت الزامی نیست مگر در موارد ذیل:

1. باردار شدن زوجه: به مجرد باردار شدن زوجه الزام به ثبت بر عهده زوجین قرار می گیرد.
2. توافق طرفین: ممکن است طرفین در ضمن عقد ازدواج یا حتی عقد لازم دیگر ، توافق بر ثبت واقعه ازدواج نمایند.
3. شرط ضمن عقد: اگر در ضمن عقد شرط شود که ازدواج موقت ثبت شود ، مشروط علیه باید به تعهد خود عمل کند.

پرسشهای شما ؛پاسخ های ما

1.اگر در ازدواج موقت زوج قبل از نزدیکی فوت شود چه مقدار از مهر به زوجه میرسد؟

همانطور که در بالا گفتیم تعیین مهر در ازدواج موقت یکی از ارکان اساسی میباشد و شرط عدم نیز از شروط باطل و مبطل ازدواج موقت میباشد لذا اگر مردی زنی را عقد موقت خود دراورد و قبل از نزدیکی فوت شود تمام مهر تعیین شده به زوجه تعلق میگیرد.

2:آیا در ازدواج موقت حق حبس وجود دارد؟

بله، همانطور که زوجه در عقد دائم میتواند نسبت به حقوق مالی خود حق حبس داشته باشد در ازدواج موقت نیز این حق برای زوجه محفوظ است و میتواند از آن استفاده کند.

3:آیا د رازدواج موق میتوان شرط عدم نزدیکی نمود؟

در ازدواج موقت دو رکن اساسی وجود دارد که تعیین مدت و مهریه میباشد و شرط خلاف آنها باطل و مبطل عقد است ولی شرط عدم نزدیکی در ازدواج موقت میتواند راه پیدا کند  و به صحت عقد خللی وارد نمیسازد.