انحصار وراثت و مراحل اخذ آن

متعلقات و اموال افراد به موت حقیقی یا فرضی به ارث میرسد. پس از اینکه شخصی فوت کرد باید ورثه متوفی تعیین شوند تا بتوان با تعیین سهم الارث افراد، ارث را تقسیم کرد و برای ما ترک تعیین و تکلیف کرد که انحصار وراثت نامیده میشود. موت فرضی اشاره به زمانی دارد که فرد غایب بر اساس قانون و با شرایط خاصی به حکم دادگاه مرده فرض شود. اگر شخصی غایب مفقودالاثر باشد اموالش تقسیم نمیشود مگر بعد از ثابت شدن فوت او و یا گذشت یک مدت زمانی که عادتا چنین شخصی بعد از آن زنده نمیماند.

ورثه یا هر ذی نفعی برای هر اقدام حقوقی در ادارات دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و ... نیازمند گواهی انحصار وراثت است. بنابراین اگر انحصار وراثت نکنیم امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها نیست.

مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت

گواهی فوت متوفی که از سال ۹۵ در بعضی استان ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت اخذ می شود.
1-استشهادیه محضری : 

یکی از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت داشتن برگه استشهادیه است، به این صورت که ۳ نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند.

2-شناسنامه متوفی
3-عقدنامه یا رونوشت
4-شناسنامه وراث
5-احیاناًوصیت نامه رسمی شخص فوت شده
6-گواهی تسلیم اطهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده اند.

انحصار وراثت محدود و نامحدود؟؟؟

مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر متوفی دارای اموالی بیشتر ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است.
بنابراین اگر شخص فوت شده اموالی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان داشته باشد شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر میکنند .مدت زمان آن به دلیل حذف پروسه نشر آگهی بسیار کوتاه تر خواهد بود .
مدت زمان اخذ انحصار وراثت محدود دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال ۳ تا ۷ روز کاری است شایان ذکر است که سابق بر این ملاک برای حصر ورثه نامحدود سی میلیون ریال بود که هم اکنون مطابق بخشنامه جدید انحصار وراثت مذکور که مورد تایید ریاست قوه قضاییه در مورخ دوم مهر ۹۹ هم قرار گرفته است، اموال متوفی معادل ۵۰ میلیون تومان است.

عدم همکاری ورثه!!!

ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید.

شورای حل اختلاف صالح به صدور گواهی انحصار وراثت

بر طبق قانون شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صالح به صدور گواهی است. اما می توانید اعلام کنید که در تهران زندگی می کرده است، در این خصوص کنکاش نخواهد شد، بنابراین اعلام اشتباهی محل فوت متوفی ضمانت اجرایی ندارد.
اگر کسی به صورت عمدی یکی از وراث را از شورای حل اختلاف پنهان کند و گواهی انحصار وراثت خلاف واقع اخذ کند مرتکب جرم کلاه برداری شده است (ماده ۹ قانون تصدیق انحصار وراثت)
تنظیم شخصی سند رسمی انتقال مال منقول و غیر منقول با گواهی انحصار وراثت محدود میسر نیست.