شرایط اجرت المثل ایام زوجیت چیست و مبلغ آن چقدر است؟

اجرت المثل چیست؟

ماده 336 قانون مدنی:

هر گاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص عادتاً مهیای آن عمل باشد ، عامل ‌مستحق اجرت عمل خود خواهد بود مگر این‌که معلوم شود که قصد تبرع داشته است.

تبصره (الحاقی ۱۳۸۵/۰۵/۰۹) - چنانچه زوجه کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار اجرت المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود ، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید.

تبصره این ماده قانونی ، یکی از مواردی است که محل مناقشات زیادی بوده و متاسفانه سوء برداشت ها از این تبصره باعث افزایش دعاوی خانوادگی گردیده است. زنان زمانی که کمترین مشکلی با زوج پیدا می کنند ، به سراغ حقوق مالی می روند و اجرت المثل ایام زوجیت یکی از آنها می باشد. البته این مسئله را کتمان نمی کنیم که اجرت المثل یکی از حقوق مالی است ؛ اما احقاق حق توسط زوجه برای دریافت اجرت المثل ایام زوجیت شرایطی دارد که در صورت تحقق آنها ، استحقاق زوجه محرز خواهد شد.

برای اطلاعات بیشتر درباره اجرت المثل ایام زوجیت ، با وکلای سودا اندیشان ستاره در ارتباط باشید.

شرایط استحقاق اجرت المثل ایام زوجیت

شرایط اجرت المثل ایام زوجیت باید وجود داشته باشد تا استحقاق آن محرز شود و در صورت نبود حتی یکی از شرایط ، زوجه مستحق اجرت المثل نخواهد بود.

• عدم قصد تبرع.
• انجام کار به دستور زوج.
• عمل انجام شده شرعاً به عهده زوج نباشد و عرفاً دارای اجرت باشد.

قصد تبرع یا عدم تبرع چیست؟

شاید کلیدی ترین واژه در استحقاق یا عدم استحقاق اجرت المثل ایام زوجیت ، عدم قصد تبرع باشد. قبل از توضیح این عنوان درباره اجرت المثل ، بهتر است بدانیم که افراد اعمال را یا بدون چشم داشت مالی انجام می دهند و یا با در نظر گرفتن بحث مالی و نیت کسب مادیات. در صورت اول ، اصطلاحاً شخص عدم قصد تبرع دارد و در حالت دوم ، فرد دارای قصد تبرع است.

در مورد زوجه نیز این مسئله صدق می کند که یا اعمالی که در خانه انجام داده بدون قصد تبرع بوده و یا قصد تبرع داشته است. اگر قصد زوجه کسب مال بوده است ، با جمیع شرایط دیگر ، مستحق اجرت المثل ایام زوجیت خواهد بود و اگر این مسئله در دادگاه ثابت نشود ، اجرت المثل ایام زوجیت منتفی خواهد بود.

 مشاوره حقوقی دعاوی خانوادگی

اثبات ایکه شخص برای انجام کار ، نیت مالی داشته یا نداشته است ، از راههای مختلف قابل استنباط است. مدت زمان زندگی و دید عرفی ، دو عنصر اصلی برای اثبات یا نقض قصد تبرع می باشد. مثلاً زن و شوهری که 20 سال از زندگی مشترکشان می گذرد و اکنون زوجه درخواست اجرت المثل ایام زوجیت تمام دوران زندگی را دارد ، احتمالاً قصد تبرع داشته است ؛ وگرنه قابل باور نیست که یک نفر 20 سال به دنبال احقاق حقوق مالی خود نباشد. البته در ابتدای رسیدگی قضایی و در پاسخ به زوجه ، خواهان باید قصد تبرع زوجه را ثابت کند وگرنه در رسیدگی های قضایی ، اصل عدم قصد تبرع زوجه می باشد.

در صورتی که زن بدون رضایت مرد خانه را ترک کند یا خواسته‌های مرد را رد کرده و به وظایف خود عمل نکند، زن ناشزه شناخته شده و اجرت المثلی به او تعلق نخواهد گرفت.

اجرت المثل شامل چه مواردی می شود؟

واژه اجرت المثل در تبصره ماده 336 برای تمام کارهایی که بر عهده زوجه نبوده و عرف برای آن اجرت متصور است ، قابلیت اطلاق دارد. با این نحوه بیان ، ظرف شستن ، تمیز کردن خانه ، پذیرایی از میهمان و ... را می توان مثال هایی برای موارد اجرت المثل ایام زوجیت دانست. تصور عرف نیز ختم به این موارد می شود ، اما همین مباحث نیز جای مناقشه دارد. آیا عرف برای ظرف شستن زن در خانه ، اجرت قائل است؟ آیا تمیز کردن خانه توسط زن ، عملی با اجرت توصیف می شود؟ قضاوت در این باره را به عرف واگذار می کنیم.

اجرت المثل در چه شرایطی به زن تعلق می گیرد؟

همان طور که گفتیم ، استحقاق اجرت المثل ایام زوجیت به زوجه باید با جمع شرایطی باشد. انجام کارها باید به دستور زوج بوده باشد و اگر خود زن بدون گفتن مرد کاری را انجام دهد ، مستحق اجرت المثل ایام زوجیت نخواهد بود. همچنین اعمال انجام شده توسط زن باید شرعاً به عهده وی نباشد وگرنه اگر شرع ، کاری را بر عهده زن نهاده باشد ، دیگر اجرت المثل قابل تصور نیست. درباره عدم قصد تبرع نیز در بالا توضیحات کاملی دادیم.

باید توجه داشت که همه این شرایط باید با هم وجود داشته باشند تا اجرت المثل ایام زوجیت به زن تعلق بگیرد وگرنه در صورت نبود حتی یکی از این موارد ، مسئله کاملاً منتفی است.

مبلغ اجرت المثل چقدر است؟

مبلغ اجرت المثل به صورت سالانه محاسبه می شود و با توجه به زندگی افراد مختلف ، به صورت متفاوتی محاسبه خواهد شد. مبلغ اجرت المثل ایام زوجیت ، یک مبلغ مشخصی نیست و نیاز به کارشناسی دارد. اگر بخواهیم به این سوال که " مبلغ اجرت المثل چقدر است؟ " پاسخی نصفه و نیمه بدهیم ، باید بگوییم با توجه به تجربیات وکلا و مشاورین حقوقی گروه حقوقی سودا اندیشان ستاره در دعاوی خانوادگی ، معمولاً مبلغ اجرت المثل بین یک تا دو میلیون تومان در سال تعیین می گردد. البته این مبلغ حدودی است و ممکن است کارشناس مبلغ بیشتر یا کمتری تعیین نماید.

دعوای اجرت المثل بعد از طلاق امکان پذیر است؟

برای پاسخ به این سوال ، نظر شما را به صورتجلسه نشست قضایی سال 95 معطوف می کنیم.

صورتجلسه نشست قضایی

تاریخ برگزاری: ۱۳۹۵/۱۰/۲۹

برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/ شهر شهرکرد

موضوع: مطالبه نحله و اجرت المثل بعد از صدور رأی طلاق

پرسش

چنانچه در پرونده طلاق به درخواست زوج، زوجه جهت طرح ادعاهای مالی علیرغم ابلاغ حضور نیافته باشد و بعداً دادخواست اجرت المثل یا نحله مطرح نماید:
دادخواست مذکور الزاماً می بایست در شعبه صادر کننده رای طلاق رسیدگی شود یا در هر شعبه ای از دادگاه خانواده می توان به دعوی مذکور رسیدگی کند.

نظر هیئت عالی

رسیدگی به دعوای مطالبه نحله و اجرت‌المثل بعد از صدور حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش در هر شعبه‌ای از دادگاه خانواده صلاحیت‌دار امکان‌پذیر است و الزامی به طرح آن در شعبه صادر‌کننده رأی طلاق نیست.

نظر اکثریت

دعوی مذکور در هر شعبه ای از دادگاه خانواده می‌تواند مطرح شود و الزامی برای طرح آن در شعبه صادر کننده رای طلاق نیست.

نظر اقلیت

صرفاً همان شعبه صادر کننده رای طلاق می‌تواند به ادعاهای مالی مطروحه زوجه پس از رای رسیدگی کند به لحاظ اینکه در پرونده مذکور به امور مالی زوج احاطه دارد و نحله تعیینی نیز می بایست با توجه به توان اقتصادی زوج پرداخت شود.