قرار موقوفی تعقیب یعنی چه؟
قرار موقوفی تعقیب زمانی صادر می شود که ادامه روند تعقیب و مجازات اثربخش نیست و یا دلایل لازمه از بین رفته است. صدور این قرار، به معنی عدم امکان تعقیب کیفری و انجام تحقیقات مقدماتی قطع نظر از دلیل اثباتی اتهام بوده و به موجب آن بازپرس یا دادیار، بدون اینکه به وقوع یا عدم وقوع جرم ورود کند، تعقیب متهم را به یکی از جهات قانونی موقوف خواهد کرد. مصادیق صدور قرار موقوفی تعقیب در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری آمده است.
ماده 13 آیین دادرسی کیفری
تعقیب امر کیفری که طبق قانون شروع شده است و همچنین اجرای مجازات موقوف نمی‌شود، مگر در موارد زیر:
الف - فوت متهم یا محکوم علیه.
ب - گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت.
پ - شمول عفو.
ت - نسخ مجازات قانونی.
ث - شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون.
ج - توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون.
چ - اعتبار امر مختوم.
تبصره ۱- درباره دیه مطابق قانون مجازات اسلامی عمل می‌گردد.
تبصره ۲- هرگاه مرتکب جرم پیش از صدور حکم قطعی مبتلا به جنون شود، تا زمان افاقه، تعقیب و دادرسی متوقف میشود. مگر آنکه در جرائم حق‌الناسی شرایط اثبات جرم به نحوی باشد که فرد مجنون یا فاقد هوشیاری در فرض افاقه نیز نتواند از خود رفع اتهام کند، در این‌صورت به ولی یا قیم یا سرپرست قانونی وی ابلاغ میشود که ظرف مهلت پنج روز نسبت به معرفی وکیل اقدام نماید. در صورت عدم معرفی، صرف نظر از نوع جرم ارتکابی و میزان مجازات آن وفق مقررات برای وی وکیل تسخیری تعیین میشود و تعقیب و دادرسی ادامه می‌یابد.
جهت دریافت مشاوره تلفنی حقوقی کلیک کنید
- فوت متهم یا محکوم علیه باعث می شود تا تحقیق و سپس مجازات غیرممکن شود.
- شاکی که دعوای کیفری را به وجود آورده و از جرم اتفاق افتاده ضرر کرده است، با گذشت خویش باعث صدور قرار موقوفی می شود. البته اگر جرم از جرایم قابل گذشت باشد.
- عفو از سوی مرجع صاحب اختیار باعث می شود تا زمینه جرم بودن عمل و مجازات آن در شرایط خاصی، بیهوده گردد.
- نسخ مجازات قانونی زمانی رخ می دهد که دوره یک جرم خاص از بین برود و یا قانون جدیدی باعث از بین رفتن قانون سابق شود.
- شمول مرور زمان در مواردی از قانون مجازات اسلامی ( مبحث چارم از فصل یازده ) پیش بینی شده است. بعد از گذشت زمان های ذکر شده در قانون، مجازات اثربخش نخواهد بود.
- توبه متهم یکی از مواردی است که از قدیم وجود داشته است. شخص گناهکار، در پیشگاه خداوند از گناهان خود روی بر می گرداند و طلب عفو می کند. البته در برخی جرایم امکان توبه وجود دارد.
- اعتبار امر مختوم عبارت است از این که یکبار به امری رسیدگی شده باشد؛ بنابراین مجدد نمی توان رسیدگی کرد.
قرار منع تعقیب چه زمانی صادر می شود؟
اعتراض به قرار موقوفی تعقیب
مطابق ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری، قرار موقوفی تعقیب قابل اعتراض است. مهلت اعتراض به قرارهای قابل اعتراض برای اشخاص مقیم ایران ده روز و برای افراد مقیم خارج از کشور یک ماه از تاریخ ابلاغ است. بنابراین شاکی می تواند ظرف مهلت مقرر، برای نقض قرار موقوفی تعقیب، اعتراض خویش را به دادگاه صالح بدهد. اگر دادگاه، قرار موقوفی تعقیب را نقض کند، به دادسرا دستور می دهد که تحقیقات را تکمیل کند و سپس نظر خود را بیان کند.
قرار جلب به دادرسی چه زمانی صادر می شود؟
شکایت مجدد بعد از قرار موقوفی تعقیب
بعد از صدور قرار موقوفی تعقیب و قطعیت آن، نمی توان نسبت به جرم موضوع قرار، مجدد شکایت مطرح کرد. در واقع، چگونه می توان شخصی که فوت کرده، توبه کرده یا مشمول عفو قرار گرفته است را مجازات کرد؟ یا چگونه می توان بر اساس قانون منسوخ، فردی را مجازات کرد؟ قانونی که از میان رفته و وجود ندارد.
قرار موقوفی تعقیب زمانی صادر می شود که برای مقام تعقیب احراز شده باشد که تعقیب و مجازات متهم بی اثر و بی فایده است و زمینه آن از بین رفته است.
فرق قرار منع تعقیب با قرار موقوفی تعقیب
فرق قرار موقوفی تعقیب و قرار منع تعقیب
قرار منع تعقیب و قرار موقوفی تعقیب، هر دو باعث می شوند تا متهم از قید شکایت رهایی یابد. اما تفاوت این دو قرار در منشا صدور آنها می باشد. قرار منع تعقیب یعنی عمل ارتکابی جرم نیست و یا اگر جرم هست، قابل انتساب به متهم نیست. قرار موقوفی شرایطی را احراز می کند که تعقیب و مجازات متهم با وجود آنها بی اثر است. در واقع در قرار موقوفی تعقیب، عمل مجرمانه است و شاید متهم، مرتکب عمل مجرمانه نیز شده باشد، اما قابل مجازات نیست.
به طور مثال، اگر فردی مرتکب جرم سرقت شده باشد و سپس فوت نماید، آیا تعقیب و مجازات وی امکان پذیر است؟
تفاوت دیگر در مرجع صدور آنها می باشد. قرار موقوفی تعقیب، در موارد قانونی، هم از جانب دادسرا و هم از جانب دادگاه، قابل صدور می باشد؛ در حالی که، قرار منع تعقیب، صرفا از ناحیه دادسرا صادر شده و در صورت عدم دلایل کافی یا جرم نبودن عمل، دادگاه، رای بر برائت متهم صادر می نماید.
