دعاوی کیفری کدامند؟
دعاوی کیفری در مقابل دعاوی حقوقی قرار دارد. آنچه که در قانون مجازات اسلامی منع شده است و انجام آن مستوجب مجازات است ، پایه دعاوی کیفری را تشکیل می دهند. مثلاً خوردن شراب مجازات شلاق دارد و یا برای سرقت حدی ، قطع دست و برای ممانعت از حق ، حبس تعیین گردیده است.
قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری ، شاکله اصلی ماهیت دعاوی کیفری و نحوه مجازات و اقدامات مرتبط را تشکیل می دهند. جرایم متفرقه مثل مواد مخدر و جرایم رایانه ای هم قانون بخصوص خود را دارند.
به هر حال هر آنچه که قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده است ، دعوای کیفری می باشد و در دادسرا و دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می گیرد. دعاوی کیفری و مجازات آنها در چهار دسته حدود ، قصاص ، دیات ، تعزیرات ؛ قرار می گیرند. در این مقاله درباره دعاوی کیفری ، مراجع رسیدگی کننده ، مراحل رسیدگی و دعاوی کیفری ، مطالبی را به اختصار بیان می کنیم.
مشاوره حقوقی دعاوی کیفری را با سودا اندیشان ستاره تجربه کنید.
مراحل رسیدگی به دعاوی کیفری
در ابتدا و برای شروع به یک دعوای کیفری ، باید شکوائیه تنظیم شود. به کسی که شکایت را مطرح می کند ، شاکی و به کسی که مورد شکایت واقع شده ، متشاکی گفته می شود. مورد شکایت تعقیب و تحقیق می شود و به متشاکی تفهیم اتهام می شود و از این به بعد متهم خطاب می شود.
یکی از بارزترین تفاوت دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی در این است که ، دعاوی کیفری را بر روی برگه عادی می توان نوشت و حتی می توان به صورت شفاهی مطرح کرد. اما دعوای حقوقی فقط بر روی برگه دادخواست ، قابل درخواست است.
دعوای کیفری در کلانتری یا دفاتر خدمات الکترونیک قضائی می تواند شروع شود. دعوای کیفری به دادسرا ارجاع می شود تا در شعبه دادیاری یا بازپرسی مورد بازبینی قرار بگیرد.
معمولاً دادیاری یا بازپرسی ، شکایت را برای تحقیقات به کلانتری می فرستند تا بعد از تحقیق و تفحص ، پرونده را تکمیل کنند و به آنها برگردانند. بعد از تکمیل تحقیقات نوبت به رسیدگی اصلی می رسد. طبق بخشنامه قوه قضائیه ، اکثر دعاوی برای صلح و سازش به شورای حل اختلاف ارسال می شوند. دعاوی کیفری نیز از این قاعده مستثنی نیستند و از شاکی و متهم می خواهند تا در شورا به صلح و سازش برسند. اگر طرفین به صلح و سازش نرسند ، دعوا به بر حسب میزان و نوع مجازات ، به یکی از دادگاه های کیفری ارجاع می شود.
مرجع رسیدگی به دعاوی کیفری
مراجع رسیدگی به دعاوی کیفری ، در قانون آیین دادرسی کیفری توضیح داده شده اند و شرح وظایف آنها مشخص گردیده است.
- دادگاه کیفری 2 : صلاحیت عام رسیدگی به تمام دعاوی کیفری را دارد مگر دعاوی ای که در صلاحیت مرجع دیگری قرار گرفته باشد.
- دادگاه کیفری 1 : این دادگاه به جرایمی رسیدگی می کند که مجازات آنان یکی از موارد زیر باشد؛
- جرائم موجب مجازات سلب حیات
- جرائم موجب حبس ابد
- جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن
- جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر
- جرائم سیاسی و مطبوعاتی
- دادگاه انقلاب :این دادگاه به جرایمی رسیدگی می کند که مجازات آنان یکی از موارد زیر باشد؛
- جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی، محاربه و افساد فی الارض، بغی، تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران یا اقدام مسلحانه یا احراق، تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام
- توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام رهبری
- تمام جرائم مربوط به مواد مخدر، روان گردان و پیش سازهای آن و قاچاق اسلحه، مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل
- سایر مواردی که به موجب قوانین خاص در صلاحیت این دادگاه است.
- دادگاه اطفال و نوجوانان : به کلیه جرائم اطفال و افراد کمتر از هجده سال تمام شمسی در دادگاه اطفال و نوجوانان رسیدگی می‌شود. در هر صورت محکومان بالای سن هجده سال تمام موضوع این ماده،در بخش نگهداری جوانان که در کانون اصلاح و تربیت ایجاد می‌شود، نگهداری می‌شوند.
دعاوی کیفری مهم است یا حقوقی؟
نمی توان به طور قطع پاسخ داد که کدام دسته از دعاوی مهم تر هستند. اما با مقایسه دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی شاید بتوان یکی را کمی ارجح دانست.
همانطور که بیان شد ، دعاوی کیفری به دلیل وقوع جرم مطرح می شوند و شخصی که مرتکب جرم شده است ، به موجب قانون مجازات می شود وشاید چند ماه یا چند سال در زندان بماند. برچسب مجرمیت هم مدتها طول می کشد تا از پیشانی شخص پاک شود. در برخی از جرایم هم شخص ، برای مدتی از حقوق اجتماعی محروم می شود.
در سوی دیگر ، دعاوی حقوقی قرار دارند که معمولاً افراد بر سر یک حق دچار مشکل شده اند و هر کسی خود را محق می داند. پیش قاضی ی روند تا او با توجه به ادله و قرائن ، شخصی که صاحب حق می باشد را شناسایی کند. خسارت مادی و نقدی نهایت صعوبت یک دعوای حقوقی برای شخص شکست خورده در دعوای حقوقی می باشد و باید ضرر و زیان شخص پیروز در دادگاه را جبران کند.
از دیدگاه اجتماعی هم ، شخص مجرم با شخص بازنده در دعوای حقوقی قابل مقایسه نیست. جامعه احتمالاً شخص مجرم را از خود طرد کند. شاید شنیده باشید که بسیاری از شرکت ها برای استخدام افراد ، گواهی عدم سوء پیشینه درخواست می کنند و اگر شخص دارای سوء پیشینه باشد ، از استخدام وی خودداری می کنند. اما اگر شخصی در دعوای یک ملک بازنده باشد ، جامعه نسبت به او منفی نخواهد بود.
شرایط پاک شدن سوء پیشینه یا سوء سابقه کیفری
حالا و با توجه به مسائل مطرح شده می توان تصمیم گرفت که کدام دسته از دعاوی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. اثر جرم بسیار بیشتر از دعاوی حقوقی می ماند و در جامعه ایجاد ترس می کند ، اما دعوای حقوقی چنین نتیجه ای نمی دهند ونهایتاً بر زندگی چند شخص محدود تاثیر می گذارد. البته همیشه بدین شکل نیست و استثنائاتی هم دارند ولی به طور کلی همین گونه اند. با توجه به همه موارد ، به خاطر ترسی که مجرم بر جامعه حاکم می کند ، دعاوی کیفری از اهمیت بیشتری برخوردارند.
دعاوی کیفری چقدر طول می کشد تا به نتیجه برسد؟
یکی از تفاوت های دیگر دعاوی کیفری با دعاوی حقوقی در مدت زمان رسیدگی آنها می باشد. در قسمت های قبلی درباره اهمیت دعاوی کیفری سخن گفتیم. به دلیل همین اهمیت بالا ، معمولاً دعاوی کیفری سریع تر رسیدگی می شوند تا از تبعات بعدی جلوگیری شود. کسی که مرتکب سرقت شده ، یا زنا انجام داده یا اطلاعات رایانه ای را مورد هک قرار داده ، سریع تر باید مجازات شود تا دوباره مرتکب جرم نشود.
شاید بتوان دعوای حقوقی را چند ماه دیگر رسیدگی کرد ، اما عدم رسیدگی سریع به جرم ااتفاق افتاده ، ممکن است زیانبار باشد.
مشاوره حقوقی دعاوی کیفری
لازمه مشاوره دعاوی کیفری این است که فرد مشاوره دهنده نسبت به مجازات و جرایم آگاهی داشته باشد. البته گمان این که یک شخص در تمامی دعاوی کیفری بتواند مشاوره بدهد اشتباه است. هر فرد می تواند در جرایم و مجازات های محدودی متخصص گردد و به مشاوره بپردازد. کسی که در مورد سرقت و مجازات آن متخصص می باشد ، شاید نتواند درباره جرایم رایانه ای یا مواد مخدر مشاوره ارائه بدهد.
مجموعه حقوقی سودا اندیشان ستاره ، با در کنار هم قرار دادن متخصصین در دعاوی مختلف ، این امکان را برای شما فراهم آورده است تا درباره شکایت و دعوای کیفری خود ، با وکیل و مشاور متخصص در همان امر ارتباط داشته باشید و به نتیجه مطلوب برسید. تنظیم شکوائه مناسب برای رسیدن به نتیجه مطلوب و همچنین ارائه راهکارهای تجربه شده توسط تیم حقوقی سودا اندیشان ستاره ، یاری رسان شما در تمام مراحل دعاوی کیفری از شروع شکایت تا انتها خواهد بود.
